Nuôi con bằng sữa mẹ là cách khoa học nhất vì sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý báu đặc biệt cần thiết trong những năm tháng đầu đời của trẻ.
Theo nghiên cứu của WHO (1995 – 2000), dưới 50 % trẻ em được bú mẹ hoàn toàn trong 4 tháng đầu đời, con số này chỉ có 20% ở các nước châu Á. Ở Việt Nam (1997) hơn 90% trẻ em được bú sữa mẹ nhưng chỉ kéo dài 12 tháng. Tình hình này nhiều năm nay vẫn chưa được cải thiện.
Số liệu tình trạng nuôi con bằng sữa mẹ 1999 – 2006
|
Tình trạng bú mẹ |
1999 |
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
|
Bú mẹ trong ½ giờ đầu |
19,1 |
26,8 |
25,2 |
42,4 |
33,6 |
33,8 |
35,0 |
27,4 |
|
Bú mẹ hoàn toàn trong 4 tháng đầu |
7,2 |
15,1 |
11,7 |
27,5 |
14,6 |
10,9 |
11,6 |
0,7 |
|
Bú mẹ chủ yếu trong 4 tháng đầu |
85,5 |
39,6 |
39,4 |
21,9 |
25,5 |
18,2 |
24,5 |
29,1 |
|
Nặn bỏ sữa non |
– |
– |
– |
– |
– |
55,5 |
55,4 |
44,1 |
|
Tháng cai sữa trung bình |
14,0 |
12,0 |
13,0 |
12,0 |
12,0 |
8,0 |
9,0 |
9,9 |
Nguồn dinh dưỡng quí báu từ sữa mẹ
Viện hàn lâm nhi khoa Hoa Kỳ 1998 cho biết trẻ bú mẹ được cho là mô hình chuẩn để các phương pháp nuôi dưỡng khác tham chiếu và đánh giá tăng trưởng, sức khỏe, phát triển ở trẻ ngắn hạn và lâu dài.
Sữa mẹ còn tăng tương tác tình cảm giúp hình thành nền tảng cho tính cách và sự sẵn sàng học hỏi của trẻ sau này. Chưa kể đến sữa mẹ là thức ăn lý tưởng nhất đối với trẻ em trong 6 tháng đầu đời. Đó là nguồn cung cấp dinh dưỡng hòan hảo bảo vệ trẻ.
Trẻ rất dễ bị rối loạn tiêu hoá nếu được nuôi bằng thức ăn khác như sữa bò, nước cháo, bột… vì sữa mẹ là thức ăn giúp ruột trưởng thành tốt hơn.
Bú sữa mẹ giúp trẻ chống nhiễm trùng, hấp thu tốt sắt , kẽm, và vit. C và tránh được nhiều bệnh dị ứng nhờ có lactoseferrin, kháng thể IgA, tế bào bạch cầu.
Sau khi sanh, trẻ cần được bú mẹ càng sớm càng tốt (khoảng 30 phút), vì sữa non rất giàu năng lượng, kháng thể, hàm lượng Vitamin A gấp 10 lần so với sữa vĩnh viễn.
Các bà mẹ nên cho con bú khỏang 10-15 lần/ngày. Nếu đủ sữa thì một bữa bú nên kéo dài khỏang 10 phút, sau bú trẻ sẽ ngủ được khỏang 3 giờ, nếu không được bú đủ sữa, trẻ sẽ chỉ ngủ được khỏang 1-2 giờ sau đó dậy khóc và đòi bú.
Vì sữa mẹ chứa nhiều cholin, taurin, các acíd béo cần thiết như omega 3 và omega 6 là tiền tố của DHA và ARA vốn là các chất tham gia vào quá trình hình thành màng tế bào & võng mạc mắt và đặc biệt là mô tế bào não; bạn nên cho trẻ bú sữa mẹ để con được phát triển toàn diện hơn.
Thiếu hụt dinh dưỡng trong giai đọan đầu đời sẽ mang lại hậu quả rất nghiêm trọng. Dựa vào các chỉ số chuẩn theo thời kỳ phát triển thể chất của trẻ ta thấy đây là thời điểm phát triển cao trào nhất:
– Cân nặng lúc 6 tháng tăng gấp đôi so với khi mới sinh và gấp 3 lúc 12 tháng.
– Chiều cao 12 tháng đạt 150%, Trẻ hai tuổi có chiếu cao ½ lúc trưởng thành.
– Não của trẻ 4 tuổi sự phát triển đạt 50% , giai đọan từ 5- 8 tuổi chiếm 30% và 17 tuổi là 100%
Vì sao trẻ thông minh hơn nhờ sữa mẹ?
Não bộ chủ yếu hình thành và phát triển từ trong giai đọan bào thai và hòan thiện dần trong thời gian trưởng thành: 3 tháng đầu não phát triển 250.000 tế bào một phút và tiếp tục tăng nhanh sau khi trẻ được sinh ra. 6 tháng tuổi đầu, não chưa meylin hóa nên trẻ có thùy rãnh nhưng chưa sâu như người lớn. Sau 1 năm tuổi, trọng lượng não tăng gấp 2-3 lần khi sinh, 3 tuổi đạt gấp 4 lần và bằng 80% với 14 tỷ tế bào như người lớn. 8-9 tuổi thì biệt hóa như người lớn.
Khẩu phần ăn trong giai đọan một tuổi có tác động đáng kể lên sự phát triển thần kinh. Các acid béo như DHA, ARA, linoleic acid và linolenic, folic acid, taurine và sắt có tác động đồng thời lên sự phát triển thần kinh của trẻ.
Sữa mẹ cho trẻ sự phát triển nhận thức cao hơn so trẻ với trẻ bú sữa thường.Thời gian bú mẹ dài hơn cho sự khác biệt rõ ràng hơn. Cũng như trẻ sinh nhẹ cân cho thấy sự khác biệt hơn về chỉ số IQ (Anderson et al. Breastfeeding and cognitive Development-a meta-analysis Am J Clin Nutr, 1999).
Các nhà khoa học đã đưa ra kết luận rằng: Sữa mẹ giúp mang lại trí tuệ và khả năng làm việc không chỉ trong giai đoạn phát triển mà cả trong tương lai của trẻ sau này.
Làm sao bảo vệ và giữ gìn nguồn sữa mẹ hợp lý?
– Các bà mẹ cần duy trì chế độ ăn đầy đủ chất và cân bằng: bổ sung 1,5l nước mỗingày dưới dạng sữa bò, sữa đậu nành, canh, súp… nên nhớ ăn thật nhiều rau quả.
– Nên tránh café, thuốc lá, gia vị như hành ớt tỏi… Tuyệt nhiên không nên lao động quá sức, lo âu ,tức giận hoặc buồn phiền.
– Duy trì 3 lần bú trong ngày và cho bé bú ngay sau khi mẹ ăn sáng hay uống sữa. Nếu mẹ quá bận việc thì hãy vắt sữa vào bình tiệt trùng rồi để tủ lạnh cho trẻ.
– Hãy cho trẻ bú liên tục 6 tháng đầu và kéo dài từ 18-24 tháng, hoặc lâu hơn. Không nên đột ngột cai sữa trẻ khi trẻ kém ăn.
Cách bảo quản sữa mẹ trong bình tiệt trùng
– Để được 4 tiếng ở nhiệt độ 27 độ C
– Để được 10 tiếng ở nhiệt độ 21 độ C
– Để được 24 tiếng ở nhiệt độ 16 độ C (nhiệt độ trong túi đá lạnh)
– Trong tủ lạnh: với nhiệt độ 4 độ C (ngăn mát) sữa mẹ có thể để được đến 5 ngày, trong ngăn đá tủ lạnh với nhiệt độ 0 độ C có thể để được đến 2 tuần
Lưu ý trước khi cho trẻ bú
– Cho bình sữa vào chén nước ấm để làm ấm sữa
– Không nên dùng lò vi sóng để làm nóng sữa vì lò vi sóng sẽ hủy hoại các chất kháng thể có trong sữa.
Nguyên nhân làm giảm tiết sữa
Cho trẻ bú chậm hơn 2-3 ngày sau khi sanh
Người mẹ mắc bệnh suy tim, thiếu máu, suy dinh dưỡng….
Mẹ dưới 18 tuổi nên tuyến vú chưa trưởng thành
Mẹ vô tình dùng thuốc gây ức chế sự tiết sữa như Aspirin, kháng sinh, chống dị ứng…
Mẹ tăng cân không đầy đủ khi mang thai
Các vấn đề người mẹ hay gặp khi cho con bú
Các bà mẹ sinh con đầu lòng thường có đầu vú ngắn hoặc thụt vào
Đầu vú bị nứt: có thể do cho con bú không đúng cách. Các bà mẹ cần phải tiếp tục cho con bú ở bên lành và vắt bỏ sữa bên đau, thông thường sẽ khỏi trong 2 – 3 ngày. Để tránh bị tắc tia sữa, hãy áp xe tuyến vú và vắt sữa dư mỗi khi trẻ không bú hết cũng như massage tuyến sữa.
Giữ tư thế bú đúng : tòan thân (ngực và bụng trẻ) áp sát vào ngực và bụng mẹ, đầu và cổ bé thẳng so với thân, miệng bé mở rộng ngậm sâu vào quầng vú. Khi bú đúng bé thì sẽ bú chậm và lâu, 2 bên má của trẻ lõm, thái dương củ động nhịp nhàng, và mẹ sẽ không thấy đau.
Lợi ích khi cho trẻ bú sữa mẹ
Thể hiện sự quyến luyến, gắn kết, bảo bọc giữa tình yêu thương của mẹ và con.
Cho con bú giúp kinh nguyệt chậm trở lại vì thế làm giảm khả năng thụ thai. Đặc biệt, cho con bú sớm 2 giờ đầu sau sinh giúp cho tử cung co hồi tốt và nhanh hết sản dịch.
Giảm nguy cơ ung thư tử cung và ung thư vú
Tiết kiệm thời gian, chi phí và hoàn toàn đảm bảo vệ sinh.
M.N
